Nieuzasadnione kozły ofiarne: Jak nieszczepieni zostali niesłusznie obarczeni winą za pandemię

Nowe badanie ujawnia, w jaki sposób uprzedzenia polityczne, a nie nauka, zamieniły nieszczepionych w kozłów ofiarnych podczas pandemii COVID-19.

Nazywano ich samolubnymi, niebezpiecznymi, a nawet morderczymi. Ich wybory określano jako ignoranckie, lekkomyślne, zagrażające zdrowiu publicznemu. Ale teraz pojawiające się badania sugerują, że ci, którzy odrzucili szczepionki przeciwko COVID-19, mogli zostać niesprawiedliwie obarczeni odpowiedzialnością za żniwo pandemii. Nowe badanie ujawnia, w jaki sposób dyskryminacja ta była napędzana polaryzacją polityczną i zawyżonym postrzeganiem ryzyka, a nie nauką.

Kiedy po raz pierwszy wprowadzono szczepionki przeciwko COVID-19, wiele osób okrzyknęło je kluczem do zakończenia pandemii. Komunikaty dotyczące zdrowia publicznego zdecydowanie zachęcały do szczepień, przedstawiając je jako moralny i obywatelski obowiązek.1 Ta narracja pozostawiła niewiele miejsca na wahania lub sprzeciw. Ci, którzy pozostali niezaszczepieni, czy to z powodu obaw medycznych, osobistych przekonań, czy nieufności do przemysłu farmaceutycznego, często znajdowali się na końcu intensywnego potępienia społecznego.2

Nowe badanie opublikowane w Journal of Medical Ethics zatytułowane, Obwinianie niezaszczepionych podczas pandemii COVID-19: rola ideologii politycznej i postrzegania ryzyka w USA, sugeruje, że to potępienie przekroczyło granicę nieuzasadnionego kozła ofiarnego i dyskryminacji.3 Badanie, prowadzone przez psycholog Maję Graso, zbadało postawy społeczne wobec osób niezaszczepionych przy użyciu fikcyjnych scenariuszy. Uczestnikom przedstawiono postacie o różnych profilach ryzyka COVID-19 w oparciu o wiek i stan zdrowia, przy czym manipulowano ich statusem szczepień.

W wielu eksperymentach z udziałem ponad 1000 uczestników naukowcy odkryli, że ludzie konsekwentnie surowiej oceniali nieszczepione postacie. W porównaniu do ich zaszczepionych odpowiedników, niezaszczepieni byli postrzegani jako bardziej winni takich kwestii jak obciążenie szpitalne, przedłużające się ograniczenia i zgony w wyniku pandemii – niezależnie od ich osobistego ryzyka COVID lub tego, czy już wyleczyli się z wirusa. Innymi słowy, status szczepień był traktowany jako wyznacznik odpowiedzialności społecznej, nadrzędny wobec innych istotnych z medycznego punktu widzenia czynników.

Co ciekawe, ten efekt kozła ofiarnego był w dużej mierze napędzany przez poglądy polityczne uczestników. Osoby, które identyfikowały się jako bardziej liberalne, były znacznie bardziej skłonne do przypisywania winy osobom niezaszczepionym, podczas gdy konserwatyści wykazywali niewielką różnicę w ocenie osób niezaszczepionych i zaszczepionych.

Autorzy badania sugerują, że ten ideologiczny wzorzec może być zakorzeniony w rozbieżnym postrzeganiu ryzyka COVID-19. Opierając się na danych sondażowych z wczesnych faz pandemii, zauważają, że liberałowie byli bardziej skłonni do przeceniania ryzyka hospitalizacji i śmiertelności w porównaniu z konserwatystami.4 Te wyolbrzymione obawy z kolei przewidywały ostrzejsze oburzenie moralne wobec osób nieprzestrzegających wytycznych dotyczących szczepień.

Rzeczywiste dane dotyczące ryzyka związanego z COVID opowiadają jednak inną historię. Naukowcy podkreślają, że dla wielu dorosłych niskiego ryzyka szanse na ciężką chorobę lub śmierć w przypadku zakażenia były dość niskie nawet przed powszechnymi szczepieniami – często poniżej 1%.5 Chociaż szczepionki zapewniają istotną ochronę, ich skuteczność w zapobieganiu przenoszeniu z czasem słabnie,6 a wcześniejsze zakażenie zapewnia również solidną obronę immunologiczną.7 W badaniu argumentowano, że kozły ofiarne nieszczepionych jako jednorodnej grupy były zatem nieproporcjonalne do prawdziwego zagrożenia, jakie stwarzali.

Dla tych, którzy doświadczyli takiego napiętnowania z pierwszej ręki, wyniki te mogą stanowić ponure poczucie usprawiedliwienia. Wiele niezaszczepionych osób stanęło w obliczu wykluczenia społecznego, utraty pracy, a nawet odmowy opieki zdrowotnej8 , będąc jednocześnie bombardowanymi przez narracje medialne przedstawiające ich jako ignorantów lub egoistów. Z perspektywy czasu wydaje się, że te karzące postawy były napędzane bardziej przez myślenie grupowe i plemienność polityczną niż racjonalne rozważenie dowodów.

Osoby niezaszczepione miały wiele powodów, dla których się wahały. Niektóre z nich cierpiały na schorzenia, które sprawiały, że szczepienia były ryzykowne; inne były młode i zdrowe i miały obawy dotyczące wciąż pojawiających się profili skutków ubocznych. Wiele z nich miało niskie dochody lub należało do mniejszości, które z historycznego punktu widzenia niechętnie podchodziły do wykorzystywania medycznego.9 Łączenie wszystkich tych grup pod etykietą “antyszczepionkowców” zaprzeczało niuansom i zasadności ich obaw.

Być może to badanie może służyć jako przestroga przed niebezpieczeństwami moralizowania zdrowia publicznego. W pośpiechu, aby osiągnąć cele szczepień, wydaje się, że zarówno władze, jak i obywatele szybko oczerniali tych, którzy nie przestrzegali przepisów, tworząc dynamikę “my kontra oni”. Osoby niezaszczepione stały się uniwersalnym kozłem ofiarnym pandemicznych frustracji, a ich indywidualne sytuacje zostały spłaszczone do jednowymiarowej karykatury.

Jak na ironię, te stygmatyzujące postawy prawdopodobnie podważały niektóre z celów, które starano się osiągnąć. Badania wykazały, że próby zawstydzania lub wywierania presji na ludzi, aby podejmowali zachowania zdrowotne, mogą przynieść odwrotny skutek, zwiększając opór i nieufność.10 Empatia, otwarty dialog i poszanowanie autonomii ciała są zwykle bardziej skuteczne w budowaniu współpracy społecznej.

W czasach kryzysu naturalne jest szukanie winnych, a ogłoszona pandemia COVID-19 była źródłem ogromnej zbiorowej traumy. Ale jak pokazuje to badanie, taka wina jest często niewłaściwie umiejscowiona, zabarwiona bardziej strachem i uprzedzeniami politycznymi niż faktami. Wiele niezaszczepionych osób miało uzasadnione powody swoich wyborów i nie zasłużyło na poziom antypatii, jaki otrzymali.

Idąc dalej, należy wyciągnąć wnioski na temat znaczenia zwalczania zawyżonego postrzegania ryzyka, które stawia nieszczepionych jako wroga publicznego numer jeden. Tylko opierając naszą politykę zdrowia publicznego i postawy na dokładnych, opartych na dowodach ocenach (które obejmują dokładne przedstawienie ryzyka związanego ze szczepionkami mRNA), możemy mieć nadzieję na zminimalizowanie niepotrzebnych szkód i maksymalizację dobrobytu publicznego.

Dla tych, którzy zdecydowali się nie szczepić i spotkali się z reakcją, badanie to oferuje pewną moralną jasność: Nie jesteś szalony i nie zasłużyłeś na to, by być tak bezlitośnie kozłem ofiarnym. Twoje obawy nie były z natury antynaukowe, a Twoja indywidualna kalkulacja ryzyka/korzyści zasługuje na szacunek. Ostatecznie historia może pokazać, że byłeś po właściwej stronie debaty na temat autonomii ciała, nawet jeśli ponosiłeś ciężar obaw społeczeństwa. Podczas gdy ogłoszona pandemia obnażyła wiele naszych zbiorowych słabości, miejmy nadzieję, że możemy wyjść z niej ze wzmocnionym zaangażowaniem w politykę zdrowia publicznego, kierując się etyką i dowodami, a nie ideologią grupową.

Odnośniki:

1. Jorgensen F, Bor A, Petersen MB. Increased pressure leads to decreased trust: A COVID-19 case. Polit Psychol. 2021;42(5):881-896. doi:10.1111/pops.12772

2. Kampf G. COVID-19: Stigmatising the unvaccinated is not justified. The Lancet. 2021;398(10314):1871. doi:10.1016/S0140-6736(21)02243-1

3. Graso M, Aquino K, Chen FX, Bardosh K. Blaming the unvaccinated during the COVID-19 pandemic: the roles of political ideology and risk perceptions in the USA. J Med Ethics. Published online June 9, 2023. doi:10.1136/jme-2022-108825

4. Rothwell J, Desai S. How misinformation is distorting covid policies and behaviors. Brookings Institution. Published December 22, 2020. Accessed June 28, 2023. https://www.brookings.edu/research/how-misinformation-is-distorting-covid-policies-and-behaviors/

5. Ioannidis JPA, Axfors C, Contopoulos-Ioannidis DG. Population-level COVID-19 mortality risk for non-elderly individuals overall and for non-elderly individuals without underlying diseases in pandemic epicenters. Environ Res. 2020;188:109890. doi:10.1016/j.envres.2020.109890

6. Ferdinands JM, Rao S, Dixon BE, et al. Waning 2-dose and 3-dose effectiveness of mrna vaccines against COVID-19-associated emergency department and urgent care encounters and hospitalizations among adults during periods of Delta and Omicron variant predominance – VISION Network, 10 States, August 2021-January 2022. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2022;71(7):255-263. doi:10.15585/mmwr.mm7107e2

7. Block J. Vaccinating people who have had covid-19: Why doesn’t natural immunity count in the US? BMJ. 2021;374:n2101. doi:10.1136/bmj.n2101

8. Savulescu J, Giubilini A. Shaming unvaccinated people has to stop. We’ve turned into an angry mob and it’s getting ugly. The Conversation. Published October 25, 2021. Accessed June 28, 2023. https://theconversation.com/shaming-unvaccinated-people-has-to-stop-weve-turned-into-an-angry-mob-and-its-getting-ugly-173137

9. Bogart LM, Ojikutu BO, Tyagi K, et al. COVID-19 Related Medical Mistrust, Health Impacts, and Potential Vaccine Hesitancy Among Black Americans Living With HIV. J Acquir Immune Defic Syndr. 2021;86(2):200-207. doi:10.1097/QAI.0000000000002570

10. Dai H, Saccardo S, Han MA, et al. Behavioural nudges increase COVID-19 vaccinations. Nature. 2021;597(7876):404-409. doi:10.1038/s41586-021-03843-2

Źródło: https://greenmedinfo.com/content/unjustified-scapegoating-how-unvaccinated-were-unfairly-blamed-pandemic