28 sprawdzonych strategii, które pomagają rozwijać się autystycznym dzieciom, nastolatkom i młodym dorosłym

– W obszernym przeglądzie zidentyfikowano 28 praktyk opartych na dowodach (EBP), które skutecznie wspierają dzieci, nastolatków i młodych dorosłych z autyzmem.

– Strategie te obejmują różne podejścia, w tym techniki behawioralne, narzędzia komunikacyjne, wsparcie sensoryczne, rozwój umiejętności społecznych i interwencje oparte na technologii.

– Te EBP oferują rzeczywiste rozwiązania dla rodziców i opiekunów, pomagając ograniczyć trudne zachowania, poprawić komunikację i promować niezależność osób z autyzmem.

– Badanie to kładzie nacisk na metody oparte na dowodach, koncentrując się na strategiach, których skuteczność została udowodniona w rygorystycznych badaniach, co czyni je niezawodnymi opcjami dla praktyków i rodzin.

– Badania dają nadzieję rodzinom, zapewniając jasne, możliwe do zastosowania strategie, które mogą pozytywnie wpłynąć na życie młodzieży z autyzmem, oferując poczucie wzmocnienia rodzicom stojącym przed wyzwaniami.

Wychowywanie dziecka ze spektrum autyzmu może wydawać się przytłaczające, zwłaszcza gdy jesteś bombardowany poradami, które są mylące, ciągle się zmieniają, są drogie lub niesprawdzone.

Na szczęście badanie z 2021 r. opublikowane w Journal of Autism and Development Disorder zawiera przewodnik w postaci 28 praktyk opartych na dowodach (EBP), które faktycznie działają na dzieci, nastolatków i młodych dorosłych ze spektrum autyzmu.

Strategie te – potwierdzone rygorystycznymi badaniami – są prawdziwe. Poprawiają one wszystko, od zachowania i komunikacji po regulację emocjonalną, naukę akademicką i codzienne umiejętności życiowe. I chociaż żadna pojedyncza strategia nie jest magicznym rozwiązaniem, razem dają rodzicom, wychowawcom i terapeutom potężny zestaw narzędzi, które można mieszać i łączyć lub dostosowywać do unikalnych potrzeb dziecka.

Czym są praktyki oparte na dowodach (EBP)? Mówiąc najprościej, EBP to strategie, które zostały wielokrotnie przetestowane w badaniach naukowych i wykazały, że pomagają osobom z autyzmem. W najnowszym przeglądzie przeanalizowano prawie 1000 badań opublikowanych w latach 1990-2017. Każda praktyka musiała spełniać wysokie standardy skuteczności i jakości, aby mogła zostać wybrana.

Co więcej? Naukowcy pogrupowali również każdą praktykę według dziedzin uczenia się – takich jak nauka, zachowanie, komunikacja i umiejętności społeczne – dzięki czemu można zobaczyć, w czym pomagają.

28 sprawdzonych strategii – czym są i co robią

Oto przyjazny rodzinie przewodnik uporządkowany według tego, jak te 28 sprawdzonych strategii pomaga w prawdziwym życiu:

Pomoc w zachowaniu

Interwencje oparte na czynnikach sprawczych (ABI): Przygotowują grunt pod dobre zachowanie. Podejście to polega na wprowadzaniu zmian w otoczeniu lub aktywności przed wystąpieniem danego zachowania, dzięki czemu istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia pozytywnych działań. Na przykład przekazanie dziecku wizualnego harmonogramu może pomóc mu poczuć większą kontrolę i mniejszy niepokój.

Wzmocnienie różnicowe (DR): Nagradzaj dobre zachowania i ignoruj te mniej pożądane. Koncentrując się na wzmacnianiu pozytywnych działań, podejście to pomaga ograniczyć zachowania takie jak agresja czy napady złości.

Wygaszanie. Pomaga ograniczyć problematyczne zachowania poprzez zaprzestanie nagradzania (np. uwagą), które do nich zachęcają. Jest skuteczna, ale musi być stosowana ostrożnie, aby uniknąć reakcji emocjonalnych.

Funkcjonalna ocena zachowania (FBA): Zrozumienie, dlaczego określone zachowania mają miejsce, co pozwala wybrać najlepszy sposób pomocy. To jak ustalenie przyczyny źródłowej w celu znalezienia właściwego rozwiązania.

Przerywanie i przekierowywanie reakcji (RIR): Zatrzymanie niewłaściwego zachowania poprzez delikatne przerwanie go i nakierowanie dziecka na bardziej pozytywne działanie.

Wzmocnienie: Nagradzaj dziecko za wykonanie właściwej czynności, aby zachęcić je do zrobienia tego ponownie.

Samokontrola: Naucz dziecko rozpoznawać i kontrolować własne zachowanie. Pomaga to budować pewność siebie i niezależność.

Pomoc w komunikacji

Komunikacja wspomagająca i alternatywna (AAC): Zapewnij dziecku sposób komunikowania się bez mówienia. Może to obejmować narzędzia takie jak tablice z obrazkami, język migowy lub urządzenia generujące mowę.

Trening komunikacji funkcjonalnej (FCT): Zamiast używać trudnych zachowań (takich jak napady złości) do wyrażania potrzeb, naucz dziecko bardziej odpowiednich sposobów proszenia o to, czego chce, takich jak mówienie „pomóż” lub wskazywanie na obrazek.

System komunikacji obrazkowej (PECS): Pomóż dziecku komunikować się za pomocą obrazków, zwłaszcza zanim zacznie mówić. Ten system uczy je, jak prosić o rzeczy, których potrzebuje.

Trening umiejętności społecznych: Naucz swoje dziecko, jak wchodzić w interakcje z innymi, niezależnie od tego, czy chodzi o rozpoczynanie rozmowy, dzielenie się czy odczytywanie sygnałów społecznych. Lekcje te dają im narzędzia do budowania lepszych relacji społecznych.

Modelowanie wideo: Pokaż dziecku, jak coś zrobić, oglądając film, na którym ktoś inny wykonuje to zadanie. Ta metoda sprawdza się we wszystkim, od rozpoczęcia rozmowy po naukę umiejętności życiowych (takich jak mycie zębów, wiązanie sznurowadeł itp.).

Pomoc w nauce i rozwoju umiejętności

Nauczanie bezpośrednie (DI): To ustrukturyzowane podejście dzieli umiejętności na małe, łatwe do opanowania kroki. Dziecko otrzymuje jasne instrukcje, ćwiczenia i informacje zwrotne, co ułatwia mu naukę nowych umiejętności.

Dyskretny trening próbny (DTT): Metoda jeden na jeden, która wykorzystuje jasne instrukcje i pozytywne wzmocnienie, aby budować umiejętności krok po kroku.

Analiza zadań: Podziel duże zadania (takie jak zapinanie guzików koszuli lub mycie rąk itp.) na mniejsze kroki, aby dziecko mogło nauczyć się każdego z nich indywidualnie. Dzięki temu złożone zadania stają się łatwiejsze do opanowania.

Instrukcje i interwencje wspomagane technologią (TAII): Korzystaj z technologii, takich jak aplikacje, oprogramowanie edukacyjne lub urządzenia wspierające naukę. Narzędzia te mogą być szczególnie pomocne dla dzieci z autyzmem, dając im dodatkową praktykę w zabawny, angażujący sposób.

Opóźnienie czasowe: Daj dziecku kilka chwil na odpowiedź na zadanie, zanim zaoferujesz mu pomoc. Zachęca to dziecko do samodzielnego myślenia i działania.

Pomoc w zakresie umiejętności społecznych i interakcji

Instrukcje i interwencje z udziałem rówieśników (PMII): Uczenie innych dzieci, jak wchodzić w interakcje z dziećmi z autyzmem i wspierać je. Promuje to przyjaźnie i integrację.

Modelowanie: Pokazuj dziecku, jak ma się zachowywać lub mówić, demonstrując pożądane zachowanie. Dzieci najlepiej uczą się obserwując i naśladując innych.

Tworzenie skryptów: Zapewnij dziecku konkretne zwroty lub kroki do naśladowania w typowych sytuacjach społecznych. To tak, jakby dać mu skrypt, który pomoże mu poruszać się po scenariuszach społecznych.

Narracje społeczne: Używaj krótkich, spersonalizowanych historii, aby wyjaśnić sytuacje społeczne. Historie te pomagają dzieciom zrozumieć, czego się spodziewać i jak się zachować.

Zorganizowane grupy zabawowe (SPG): Organizuj sesje zabawy, podczas których dzieci mogą ćwiczyć interakcje, dzielenie się i komunikację z rówieśnikami w ustrukturyzowanym otoczeniu.

Pomoc w regulacji emocjonalnej i behawioralnej

Interwencja behawioralna (BMI): Budowanie pewności siebie poprzez rozpoczęcie od łatwych zadań, a następnie stopniowe wprowadzanie trudniejszych. Strategia ta zwiększa motywację i sukces.

Strategie poznawczo-behawioralne/instruktażowe (CBIS): Uczenie dziecka rozpoznawania własnych myśli i emocji. Pomaga to poprawić zachowanie i samoświadomość.

Interwencja naturalistyczna (NI): Wykorzystanie codziennych czynności i naturalnego środowiska dziecka do nauki umiejętności. Niezależnie od tego, czy chodzi o ćwiczenie zmiany ról podczas gry, czy też wykorzystanie zainteresowań dziecka do motywowania go, strategia ta sprawia, że nauka staje się bardziej znacząca.

Pomoc w codziennych czynnościach

Ćwiczenia i ruch (EXM): Aktywność fizyczna pomaga poprawić koncentrację, nastrój i zdolności motoryczne. Odrobina ruchu może znacznie poprawić uwagę i zachowanie.

Interwencja wdrażana przez rodziców (PII): Szkolenie rodziców w zakresie stosowania tych strategii podczas codziennych czynności. Dzieci często najlepiej uczą się od osób, z którymi są najbliżej, więc to podejście integruje naukę z codziennym życiem.

Zachęty: Używaj delikatnych wskazówek (takich jak szturchnięcie lub przypomnienie słowne), aby poprowadzić dziecko przez zadania. Z czasem możesz ograniczyć podpowiedzi, gdy dziecko stanie się bardziej niezależne.

Dlaczego to badanie ma znaczenie: Prawdziwe strategie, prawdziwy wpływ

Te 28 strategii można dostosować do indywidualnych potrzeb dziecka i stosować w domu, w klasie lub podczas terapii. Kiedy rodziny, nauczyciele i specjaliści współpracują ze sobą, korzystając z tych opartych na dowodach narzędzi, autystyczne dzieci, nastolatki i młodzi dorośli mogą zyskać pewność siebie, komunikować się jaśniej, radzić sobie z lękiem, nawiązywać kontakty społeczne, a co ważniejsze, czuć się widziani, słyszani i wspierani.

Dla rodzin praktyki te są nie tylko pomocne – one wzmacniają. Stosowane konsekwentnie i w przemyślany sposób, mogą wspierać niezależność w codziennych czynnościach, łagodzić wyzwania społeczne, zmniejszać liczbę załamań, zwiększać umiejętności radzenia sobie i wspierać komunikację u dzieci niewerbalnych i niewerbalnych w minimalnym stopniu. Co najlepsze, oddają w ręce rodziców prawdziwe narzędzia – narzędzia, które działają.

Źródła obejmują:

Źródło: https://www.naturalnews.com/2025-04-27-strategies-help-autistic-kids-teens-young-adults.html