Przyczyny i leczenie zawrotów głowy

Zawroty głowy sprawiają, że czujesz się tak, jakbyś się poruszał lub obracał, nawet gdy pozostajesz nieruchomy.

Jak zauważyła Narodowa Służba Zdrowia Wielkiej Brytanii, zawroty głowy są objawem schorzenia podstawowego, dotyczącego albo ucha wewnętrznego (obwodowe zawroty głowy) albo ośrodkowego układu nerwowego (zawroty głowy centralne). Nie jest to schorzenie samo w sobie.

Najczęstsze przyczyny obwodowych zawrotów głowy

Podczas gdy zewnętrzny kanał słuchowy, błona bębenkowa, ucho środkowe i ślimak są zaangażowane w przekazywanie i interpretację dźwięku, układ przedsionkowy nie jest bezpośrednio zaangażowany w słyszenie.

Organy równowagi w uchu wewnętrznym działają jak żyroskop, który wysyła do mózgu wiadomości o pozycji ciała w przestrzeni i współpracuje z mózgiem, aby zrównoważyć ciało podczas ruchu.

Do dolegliwości, które mogą przyczyniać się do obwodowych zawrotów głowy, w których problem pochodzi z ucha wewnętrznego, należą:

• Łagodne napadowe położeniowe zawroty głowy (BPPV) — to jedna z najczęstszych postaci obwodowych zawrotów głowy. BPPV pojawia się, gdy kamyczki błędnikowe znajdujące się w układzie przedsionkowym przemieszczają się i trafiają do kanału półkolistego.

Podczas ruchu, kamyczki zakłócają przepływ płynów, dezorientując organy równowagi i powodując zawroty głowy.

• Choroba Meniere’a — charakteryzuje się nieprawidłowym wytwarzaniem płynu wewnątrz ucha wewnętrznego, co powoduje wzrost ciśnienia i zawroty głowy. Może to również zaburzać słyszenie.

• Zapalenie ucha wewnętrznego — ten stan jest głównie definiowany przez zapalenie błędnika w uchu wewnętrznym, co często jest spowodowane infekcją wirusową.

Ponieważ błędnik zawiera zarówno narządy równowagi, jak i słuchu, chorzy doświadczają nie tylko zawrotów głowy, ale również problemów ze słuchem.

• Zapalenie nerwu przedsionkowego — podobne do zapalenia błędnika, zapalenie nerwu przedsionkowego odnosi się do infekcji ucha wewnętrznego, w tym przypadku wpływając na nerwy łączące ucho wewnętrzne i mózg, zakłócając tym samym normalny przepływ informacji sensorycznych.

• Nerwiak nerwu słuchowego — występuje, gdy niezłośliwy guz rośnie w nerwie czaszkowym ucha wewnętrznego. Gdy guz się powiększa, naciska na sąsiednie nerwy, powodując zawroty głowy, utratę słuchu, bóle głowy, a nawet drętwienie twarzy.

Najczęstsze przyczyny centralnych zawrotów głowy

Centralny układ nerwowy (OUN), który obejmuje mózg i rdzeń kręgowy, jest odpowiedzialny za kontrolowanie ruchu mięśni i przekazywanie bodźców zmysłowych do mózgu.

W centralnych zawrotach głowy dochodzi do uszkodzenia lub dysfunkcji móżdżku – centrum równowagi w mózgu. Najczęstsze przyczyny centralnych zawrotów głowy to:

Urazowe uszkodzenie mózgu (TBI) lub wstrząśnienie mózgu — zawroty głowy są częstym objawem występującym po wstrząśnieniu mózgu (TBI)
Udar mózgu — jak zauważono w jednym z badań opublikowanych w 2014 roku w Neurology, nawet mały udar, jeśli wpływa na układ przedsionkowy, może spowodować poważne zawroty głowy
Stwardnienie rozsiane (SM) — SM jest stanem, który powoduje zapalenie mieliny – ochronnej warstwy komórek nerwowych – powodując problemy z koordynacją mięśni i utrzymaniem równowagi, co może prowadzić do zawrotów głowy.
Migrena przedsionkowa — migrena znana jako migrena przedsionkowa, która w przeciwieństwie do tradycyjnych migren nie zawsze wiąże się z bolesnym bólem głowy, może powodować zawroty głowy, któremu towarzyszą wymioty i nudności.
Guzy mózgu i/lub rdzenia kręgowego

Związek między stresem, niepokojem i zawrotami głowy

Oprócz tych podstawowych chorób, stres i lęk również mogą odgrywać istotną rolę.

Badania wykazały, że osoby cierpiące na zawroty głowy związane z chorobą Meniere’a i/lub migreną mają również wyższy wskaźnik poziomu lęku niż osoby z innymi formami zawrotów głowy. Z drugiej strony, lęk lub stres mogą same powodować zawroty głowy.

Fizjoterapia w leczeniu zawrotów głowy związanych z BPPV

W celu ustalenia, jakie leczenie zastosować, ważne jest zidentyfikowanie przyczyny. Jak można się spodziewać, leczenie zawrotów głowy pochodzenia obwodowego będzie się różnić od leczenia centralnych zawrotów głowy, ponieważ problem pochodzi z zupełnie innego obszaru ciała (uszy lub CNS).

Większość przypadków zawrotów głowy ustępuje samoistnie w krótkim czasie, ale jeśli problem utrzymuje się przez kilka dni lub jest przewlekły, należy szukać pomocy medycznej. W przypadku BPPV zwykle zaleca się fizjoterapię.

Fizjoterapeuta wykona serię ruchów głowy, aby przesunąć kamyczki błędnikowe w uchu wewnętrznym do miejsca, które nie będzie miało wpływu na równowagę. Istnieje kilka różnych procedur repozycjonowania kryształów, w tym manewry Epleya, Semonta, Fostera i Brandt-Daroffa.

W łagodnych, tymczasowych przypadkach można również wykonać je w domu, aby uzyskać ulgę. Według WebMD, manewr Epleya jest wykonywany w następujący sposób:

Siedząc na krawędzi łóżka, obróć głowę o 45 stopni w stronę, która powoduje zawrót głowy. Połóż poduszkę na swoim łóżku tak, aby po położeniu się znajdowała się na środku pleców, między łopatkami, a nie pod głową
Szybko połóż się na plecach z głową przechyloną o 45 stopni. Upewnij się, że poduszka znajduje się między łopatkami w środkowej części pleców, więc głowa powinna być lekko pochylona do tyłu i na bok. Pozostań w tej pozycji, aż zawroty głowy ustaną, zazwyczaj około 30 sekund
Przesuń głowę w przeciwną stronę o połowę odległości (90 stopni), nie podnosząc jej. Poczekaj kolejne 30 sekund
Obróć głowę i przesuń całe ciało na przeciwną stronę, tak abyś patrzył w dół, w kierunku podłogi. Odczekaj 30 sekund
Powoli usiądź. Unikaj stania do momentu, aż zawroty głowy ustąpią.

Niektórzy uważają, że manewr Fostera jest łatwiejszy do wykonania, ponieważ nie musisz leżeć na łóżku. Oto podsumowanie:

Klęcząc na czworakach, podnieś głowę i popatrz na sufit przez kilka sekund
Przysuń podbródek w stronę kolan, pozwalając, aby głowa spoczęła na podłodze. Poczekaj, aż zawroty głowy ustąpią, zazwyczaj trwa to około 30 sekund
Obróć głowę o 45 stopni w stronę powodującą zawroty głowy. Odczekaj 30 sekund
Szybko powróć do pozycji na czworakach, aby Twoja głowa była w jednej linii z plecami (pozycja stołu), wciąż przechylona pod kątem 45 stopni w stronę dotkniętą chorobą. Odczekaj 30 sekund
Szybko usiądź prosto, z głową pochyloną pod kątem 45 stopni w stronę dotkniętą chorobą, a następnie powoli wstań i wyprostuj głowę. W razie potrzeby powtórz sekwencję po 15 minutowej przerwie

Inne konwencjonalne zabiegi na zawroty głowy

Jeśli przyczyną jest infekcja ucha wewnętrznego, leczenie będzie musiało zająć się infekcją. Ponieważ większość infekcji ucha wewnętrznego jest spowodowana przez wirusy, a nie bakterie, zazwyczaj nie zaleca się stosowania antybiotyków, ponieważ nie działają one na wirusy.

Jednak pomocne mogą być pewne naturalne środki zaradcze, takie jak czosnek, olej kokosowy lub cebula. Instrukcje dotyczące ich stosowania oraz inne metody leczenia, które należy wziąć pod uwagę, znajdują się w artykule „Jak skutecznie leczyć infekcję uszu”.

Podobnie jest z zawrotami głowy związanymi z TBI, być może trzeba będzie przyjrzeć się leczeniu wstrząśnienia (patrz „The Concussion Repair Manual”), a jeśli zawroty głowy są związane z udarem, należy rozważyć rehabilitację po udarze (patrz „Jak zoptymalizować powrót do zdrowia po udarze”).

Naturalnie, w przypadkach, w których zawroty głowy są spowodowane poważniejszą chorobą przewlekłą, taką jak SM lub nowotwory, leczenie będzie musiało objąć te choroby.

W przypadku lęku i/lub zawrotów głowy związanych ze stresem, pomocna może się okazać terapia poznawczo-behawioralna. Jeśli zawroty głowy są spowodowane zaburzeniem układu przedsionkowego lub zaburzeniami równowagi pochodzącymi z OUN, zalecana jest rehabilitacja przedsionkowa.

Domowe sposoby na zawroty głowy

Następujące domowe strategie mogą przynieść ulgę w zawrotach głowy:

Wykonaj manewr Epleya lub Fostera (patrz instrukcje powyżej)

Śpij z lekko podniesioną głową

Po przebudzeniu poruszaj się powoli. Gdy wstajesz z łóżka, najpierw usiądź na brzegu łóżka przez minutę lub dwie

Unikaj schylania się przy podnoszeniu przedmiotów

Unikaj ruchów związanych z przedłużaniem szyi, takich jak sięganie do wysokiej półki

Unikaj gwałtownych ruchów głowy podczas codziennych zadań

Trening habituacyjny, tj. wykonywanie ćwiczeń, które zazwyczaj wywołują zawroty głowy tak, aby trenować mózg w celu przyzwyczajenia go do pewnych ruchów, co prowadzi do zmniejszenia objawów. Upewnij się, że jesteś w bezpiecznym miejscu i masz niezbędne wsparcie, aby uniknąć upadku

Trening stymulacyjny, czyli wykonywanie zadań, które wywołują lęk lub zawroty głowy związane ze stresem. Według Academy of Neurologic Physical Therapy: „stymulacja wywołuje działania prowokujące objawy w małych dawkach z przerwami między nimi, dzięki czemu objawy nie wymykają się spod kontroli. Poprzez zrozumienie… jakie sytuacje lub ruchy mogą wywoływać objawy, nauczysz się lepiej radzić sobie ze swoją sytuacją”

Suplementy pomagające złagodzić zawroty głowy

Pewne suplementy i olejki eteryczne mogą być pomocne w przeciwdziałaniu zawrotom głowy i ogólnemu uczuciu oszołomienia. Należą do nich:

Miłorząb japoński — to chińskie zioło jest powszechnie stosowane w leczeniu zawrotów głowy, ponieważ pomaga regulować przepływ krwi do mózgu. Według jednego z badań, miłorząb japoński jest tak samo skuteczny jak betahistyna.

Herbata imbirowa — imbir to lekarstwo ludowe o długiej historii stosowania w leczeniu mdłości i choroby lokomocyjnej. Może również pomóc złagodzić zawroty głowy.

Termopunktura imbirowa — w jednym z badań stwierdzono, że termopunktura z wykorzystaniem imbiru w punkcie akupunktury znanym jako Tinggong (SI 19) skuteczniej poprawia zawroty głowy niż procedury repozycji kamyków błędnikowych w uchu. Termopunktura imbirowa polega na umieszczeniu cienkiego plasterka surowego imbiru na skórze (w odpowiednim miejscu odpowiadającym punktowi akupunktury), a następnie umieszczeniu płonącego kawałka moksy na górze. Zabieg ten będzie wymagał wizyty u wykwalifikowanego akupunkturzysty, chyba że przeszedłeś niezbędne szkolenie medyczne, aby wykonać go samodzielnie.

Magnez — spożywanie wystarczającej ilości magnezu wraz z pożywieniem lub w formie suplementu pomaga zapobiec lub złagodzić zawroty głowy. Według Vertigotreatment.org zaburzenia przedsionkowe występują rzadko w „częściach świata, w których magnez występuje w diecie w dużych ilościach”. Więcej informacji na temat „diety dla osób z zawrotami głowy” stosowanej w leczeniu choroby Meniere’a i migreny przedsionkowej można znaleźć na vertigotreatment.org.

Woda — nawet łagodne odwodnienie może wywołać zawroty głowy, więc należy się dobrze nawodnić, pijąc wystarczająco dużo czystej wody.

Ocet jabłkowy i miód — mieszając dwie części surowego miodu z jedną częścią octu jabłkowego można przygotować prosty domowy środek, który pomaga zapobiegać i leczyć zawroty głowy. Wymieszaj i wypij.

Olejki eteryczne — do olejków wykorzystywanych w leczeniu nudności i zawrotów głowy należą olejek z mięty pieprzowej, imbiru, lawendy i cytryny.

Źródło: https://polish.mercola.com/sites/articles/archive/2019/06/13/przyczyny-i-leczenie-zawrotow-glowy.aspx